Author Archives: todaytelecom

Karabin wyborowy

Karabin wyborowy

w układzie bullpup

Karabin wyborowy (karabin strzelca wyborowego, bieg przez płotki. snajperka) – karabin alokowany gwoli strzelca wyborowego w celu prowadzenia ognia pojedynczego na dużą dystans, spośród dużą precyzją, z drugiej ręki aż do likwidowania pojedynczych, istotnych gwoli przeciwnika celów (przede wszystkim osób), w odległości aż do kilkuset metrów. Jest owo wyselekcjonowany makieta broni standardowej albo obramowanie oryginalna przeznaczona jedynie aż do tego celu. Posiada akcesoria umożliwiający precyzyjne dyrygowanie ognia na znacznych (aż do dookoła 1000 m) odległościach (celownik optyczny), także w nocy, z użyciem noktowizora. Broń powtarzalna lub samopowtarzalna, istnieją też modele strzelające ogniem ciągłym (HK G3SG1).

Typowy wojskowy karabin wyborowy korzysta z amunicji w kalibrze około 0,3 cala (grupa typów amunicji pełnoenergetycznych o kalibrach od 7,62 do 7,92 mm). Karabin wyborowy jest przydatny do zwalczania celów wojskowych na dystansie, na którym trafia w cel wielkości około 40 cm. Dla karabinów powtarzalnych oznacza to nawet odległości znacznie przekraczające 1000 m, dla broni samopowtarzalnej (np. SWD – karabin Dragunowa) jest to typowo 500–600 m, dla broni korzystającej z amunicji .50 BMG (nabój Browning Machine Gun, kaliber .50, czyli 12,7×99 mm) może to być nawet około 2 km.

Największy dystans, z którego trafiono w człowieka strzałem snajperskim w walce, wynosi 2815 m. Strzał oddano z karabinu M82A1 Barrett strzelającego amunicją .50 BMG.

Broń tej klasy jest często spokrewniona konstrukcyjnie z karabinami precyzyjnymi używanymi w sportowej klasie otwartej, do strzelań na 300 m. We wczesnych stadiach planowego stosowania broni wyborowej, w czasie I wojny światowej, chętnie wykorzystywano do tego celu selekcjonowane egzemplarze broni standardowej lub myśliwskiej.

Karabin wyborowy

Osobną kategorię stanowi wyborowa broń policyjna. Praktyka działań policyjnych powoduje, że typowy dystans strzału jest stosunkowo mały – zazwyczaj poniżej 100–200 m. Zadaniem policyjnego strzelca wyborowego jest precyzyjne zabicie przestępcy, gdy ten stwarza zagrożenie dla zdrowia lub życia innych osób, unikając jednocześnie ofiar wśród osób postronnych. Względy te przemawiają za stosowaniem do zadań policyjnych przede wszystkim broni małokalibrowej. Często stosowanym kalibrem jest nabój pośredni kalibru 5,56 mm. Amunicja tego typu zapewnia dużą szybkość wylotową (ponad 900 m/s) spłaszczającą trajektorię pocisku (co znacznie ułatwia celowanie) przy dość szybkiej utracie energii przez pocisk, co czyni go stosunkowo mało szkodliwym na większych dystansach.

W roli broni snajperskiej używa się także karabinków korzystających z amunicji poddźwiękowej, zazwyczaj pistoletowej. Są one użyteczne jedynie na bardzo niewielkich dystansach, ale pozwalają na stosowanie tłumików czyniących strzał niemal bezgłośnym.

Karabin wyborowy

Cecha statystyczna

W ramach badania statystycznego zbierane są wartości określonej cechy statystycznej nazywane wartościami zaobserwowanymi cechy statystycznej czy danymi statystycznymi. Dane te mają taki sam charakter jak cecha (ilościowy, jakościowy itp.), jednakże po przetworzeniu charakter tych danych może ulec degradacji. Zróżnicowanie wartości cechy statystycznej powoduje, że można mówić o jej rozkładzie w populacji.

Klasyfikacja cech statystycznych

Cechy zmienne

Zmienne cechy statystyczne to właściwości różnicujące jednostki z badanej populacji, czyli posiadające więcej niż 1 wariant. Liczba wariantów zmiennej cechy może być skończona lub nieskończona. Jeżeli liczba wariantów wynosi 2 to cechę taką nazywamy dychotomiczną (dwudzielną, binarną). Jeżeli liczba wariantów przekracza 2 to cechę taką nazywamy politomiczną (wielodzielną).

W polskiej systematyce podręcznikowej dzielimy cechy zmienne

  • ilościowe (mierzalne) – np. wzrost, masa, wiek
  • ciągłe – np. wzrost, masa, wiek (w rozumieniu ilości dni między datą urodzin a datą badania)
  • porządkowe (quasi-ilościowe) – np. klasyfikacja wzrostu: (niski,średni,wysoki)
  • skokowe (dyskretne) – np. ilość posiadanych dzieci, ilość gospodarstw domowych, wiek (w rozumieniu ilości skończonych lat)
  • jakościowe (niemierzalne) – np. kolor oczu, płeć, grupa krwi
  • Z praktycznego punktu widzenia istotniejszy jest podział zaproponowany przez Stevensa w 1946 roku

    , gdyż stwierdził on, że nie wszystkie operacje matematyczne są dopuszczalne na dowolnie wybranych cechach, a następnie zaproponował czterostopniową klasyfikację pozwalającą określić zbiór dopuszczalnych operacji w tym przekształceń statystycznych.

    Podstawowy podział wyróżnia 4 cec

    • ilościowe

    (ang.

    proporcjonalne (ang. interwałowe (ang.

    Pozornie podział ten jest zbliżony do poprzedniego (co dodatkowo potęgowane jest w języku polskim przez wymienne stosowanie pojęć) jednakże sedno tkwi w definicjach powyższych ce

    Cechy proporcjonalne

    Cechy proporcjonalne spełniają kryteria cech interwałowych, a ponadto muszą posiadać znaczące zero (nie powinny dopuszczać istnienia wartości ujemnych). Możemy z sensem mówić o proporcjach, czyli że jedna próba jest np. dwa razy większa od drugiej (jest to cecha multiplikatywna).

    Uwaga: uporządkowane cechy binarne (cechy dwuwartościowe z wyróżnionym zerem), tylko pozornie są cechami porządkowymi, lecz w praktyce (ze względu na zbiór dopuszczalnych przekształceń) spełniają wszystkie założenia cech proporcjonalnych

    Przykłady
    • masa
    • rezystancja
    • temperatura wyrażona w K lub °R, bo przyjmujemy istnienie zera i możemy twierdzić, że jedno ciało jest dwukrotnie gorętsze od drugiego
    • długość
    • czas trwania
    • kolor paska na rezystorze – przyjmuje np. wartości z szeregu (czarny,brązowy,czerwony,pomarańczowy,żółty,zielony,niebieski,fioletowy,szary,biały), gdyż kolory te reprezentują szereg liczbowy (0,1,2,3,4,5,6,7,8,9) spełniający powyższe kryteria.
    • cechy binarne z wyróżnionym zerem, np. zbiór wartości {nieobecny,obecny} – cechy takie tylko pozornie cą cechami porządkowymi, lecz w praktyce (ze względu na zbiór dopuszczalnych przekształceń) spełniają wszystkie założenia cech proporcjonalnych
    • obecność – zbiór wartości {nieobecny,obecny} – przyjmując nieobecny = 0 i obecny = 1 uzyskujemy cechę binarną z wyróżnionym zerem
    Dopuszczalne operacje
    • przekształcenia liniowe (addytywne i skalowalne)

    Cechy absolutne

    Cechy absolutne są niekiedy przyjmowanym ograniczeniem cech proporcjonalnych o zakaz skalowania.

    Przykłady
    • liczba klientów w ostatnim kwartale, bo możliwe jest 0 klientów, oraz prawdą jest np., że mieliśmy dwukrotnie więcej klientów w ostatnim kwartale niż w ubiegłym
    • liczba dzieci w gospodarstwie domowym
    • prawdopodobieństwo
    Dopuszczalne operacje
    • przekształcenia tożsamościowe (nijak

    Cechy interwałowe

    Cechy interwałowe spełniają kryteria cech porządkowych, a ponadto dystans (interwał) pomiędzy wartościami musi być znaczący (stały). Możemy z sensem mówić o interwałach, czyli porównywać odległości między wartościami z różnych obszarów skali (jest to cecha addytywna).

    Uwaga: nieuporządkowane cechy binarne (cechy dwuwartościowe), tylko pozornie są cechami nominalnymi, lecz w praktyce (ze względu na zbiór dopuszczalnych przekształceń) spełniają wszystkie założenia cech interwałowych

    Przykłady
    • temperatura wyrażona w °C lub °F, bo możemy twierdzić, że coś jest o 20 °C cieplejsze od czegoś innego, ale nie możemy stwierdzić ilokrotnie cieplejsze jest ciało o temperaturze 40 °C od ciała o temperaturze -10 °C.
    • data kalendarzowa, bo możemy mówić o stałej różnicy pomiędzy kolejnymi dniami
    • gęstość jest to cecha interwałowa logarytmiczna, bo możemy mówić o stałej różnicy pomiędzy kolejnymi dniami
    • płeć – zbiór wartości {kobieta,mężczyzna} – jest to cecha binarna, w której nie można wskazać zerowej wartości
    Dopuszczalne operacje
    • przekształcenia liniowe (addytywne i skalowalne)

    Cechy log-interwałowe

    Cechy interwałowe logarytmicznie są niekiedy wyróżnianym rodzajem pośrednim między cechami proporcjonalnymi a cechami interwałowymi. Można postrzegać cechę log-interwałową jako cechę interwałową, w której dystans (interwał) pomiędzy wartościami jest stały w skali logarytmicznej zamiast liniowej (jest to cecha tylko multiplikatywna). Inaczej mówiąc cecha pierwotna nie jest cechą interwałową, ale jak ją zlogarytmujemy to uzyskana cecha wtórna jest już cechą interwałową. Można też postrzegać cechę log-interwałową jako cechę proporcjonalną, która nie jest addytywna.

    Przykłady
    Dopuszczalne operacje
    • przekształcenia potęgowe (multiplikatywne i skalowalne)

    Cechy porządkowe

    Cechy porządkowe tak jak cechy nominalne jednoznacznie identyfikują wartość cechy, a ponadto są uporządkowane w rosnącej kolejności. Możemy z sensem mówić o relacjach, czyli porównywać między sobą dwie wartości (jest to cecha sortowalna).

    Przykłady
    • stopień zadowolenia – przyjmuje np. wartości z szeregu (nieszczęśliwy,niezadowolony,obojętny,zadowolony,szczęśliwy) jednakże nie można przyjąć, że różnica między nieszczęśliwym a niezadowolonym jest taka sama jak między obojętnym a zadowolonym
    • wykształcenie – przyjmuje np. wartości z szeregu (brak,podstawowe,gimnazjalne,zasadnicze zawodowe,średnie,wyższe zawodowe,niepełne wyższe,wyższe) jednakże nie można przyjąć, że różnica między wyższym zawodowym a zasadniczym zawodowym jest taka sama jak np. zasadniczym zawodowym a podstawowym
    • stadium choroby – przyjmuje np. wartości z szeregu (brak,stan początkowy,stan zaawansowany,stan terminalny) jednakże nie można przyjąć, że różnice pomiędzy kolejnymi stanami są jednakowe
    • kolor w fizyce – przyjmuje wartości z szeregu (fioletowy,niebieski,zielony,żółty,pomarańczowy,czerwony), który stanowi szereg uporządkowany ze względu na długość fali elektromagnetycznej, jednakże różnica długości fali pomiędzy kolejnymi kolorami nie jest jednakowa
    • odczyn Biernackiego (OB) – przyjmuje wartości liczbowe, jednakże choć wartości te są porównywalne (mniej lub więcej) to nie są liniowe (inną wartość ma różnica 1 mm/h u dołu i u góry skali)
    • twardość minerałów wyrażona w skali twardości Mohsa
    Dopuszczalne operacje
    • przekształcenia rosnące (niezmieniające kolejności elementów i zachowujące ich różnorodność)
    • przekształcenia niemalejące (niezmieniające kolejności elementów) – stratne!

    Cechy nominalne

    Cechy nominalne są to cechy posiadające wartości wzajemnie się wykluczające (cecha o jednoznacznie określonych możliwych wartościach). W przeciwieństwie do cech porządkowych wartości te nie dają się sensownie uporządkować (jest to cecha jedynie jednoznaczna). Uwa

    Przykłady
    • płeć – przyjmuje wartości ze zbioru {kobieta,mężczyzna} jednakże nie można określić, która wartość jest większa
    • stan cywilny – przyjmuje np. wartości ze zbioru {wolny,zamężny,wdowiec,rozwiedziony} jednakże nie można określić, który stan jest lepszy (wdowiec czy rozwiedziony)
    • grupa krwi – przyjmuje wartości ze zbioru {0,A,B,AB} jednakże nie można określić, która wartość jest większa (A czy B)
    • kolor oczu – przyjmuje wartości ze zbioru {brązowe,piwne,bursztynowe,zielone,niebieskie,szare,fioletowe} jednakże nie można określić, która wartość jest większa (piwne czy brązowe)
    • numer zawodnika – przyjmuje wartości ze zbioru np. {1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12} jednakże nie można twierdzić, że zawodnik o wyższym numerze jest lepszy od poprzedniego
    Dopuszczalne operacje
    • przekształcenia różnowartościowe (jeden do jednego)
    • przekształcenia "na" (wiele do jednego)) – stratne!

    Cechy stałe

    Cechy stałe są to cechy statystyczne, które w danym badaniu statystycznym stanowią wspólną właściwość populacji (nie różnicują badanych jednostek). Cechy stałe stanowią tylko kryterium przynależności jednostki do określonej zbiorowości statystycznej. W literaturze anglojęzyczne pomijane zajmują jednak poczesne miejsce w podręcznikach do statystyki na wielu kierunkach studiów . Cechy stałe w jednym badaniu statystycznym mogą być cechami zmiennymi w innym. Cechy stałe dzielimy na rzeczowe, przestrzenne i czasowe.

    Cechy rzeczowe

    Cechy rzeczowe (cechy przedmiotowe) określają co jest przedmiotem badania.

    Cechy przestrzenne

    Cechy przestrzenne określają gdzie (miejsce lub obszar) ulokowane były badane jednostki.

    Cechy czasowe

    Cechy czasowe określają kiedy (moment lub okres) przeprowadzane było badanie.

    Dopuszczalne operacje

    Politechnika Łódzka

    Politechnika Łódzka

    przed budynkiem Politechniki Łódzkiej

    Politechnika Łódzka – państwowa wyższa uczelnia techniczna w Łodzi.

    Powstała tuż po II wojnie światowej, 24 maja 1945 roku w Łodzi. Na początku ustanowiono pięć wydziałów: Mechaniczny, Elektryczny, Chemiczny oraz Oddział Włókienniczy. Na pierwszy rok studiów przyjęto 525 studentów, a na wyższych latach naukę kontynuowało 458 studentów. W uczelni istniały 33 katedry, w których pracowało 33 profesorów, 15 adiunktów i 53 asystentów.

    Aktualnie na Politechnice Łódzkiej studiuje ponad 20 tys. osób na 36 kierunkach na 9 wydziałach. Kształci ich 1830 nauczycieli akademickich, w tym 267 profesorów.

    W 1976 Politechnika Łódzka została odznaczona Orderem Sztandaru Pracy I klasyDziennik Polski, r. XXXII, nr 165 (10040), s. 1..

    Władze

    • Rektor – prof. dr hab. inż. Stanisław Bielecki
    • Prorektor ds. nauki – prof. dr hab. inż. Piotr Paneth
    • Prorektor ds. rozwoju uczelni – prof. dr hab. inż. Piotr Szczepaniak
    • Prorektor ds. edukacji – prof. dr hab. inż. Sławomir Wiak
    • Prorektor ds. innowacji – prof. dr hab. inż. Piotr Kula
    • Kanclerz – dr inż. Stanisław Starzak

    Wydziały

    • Mechaniczny
    • Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki (dawny Wydział Elektrotechniki i Elektroniki)
    • Chemiczny
    • Technologii Materiałowych i Wzornictwa Tekstyliów
    • Politechnika Łódzka
    • Biotechnologii i Nauk o Żywności
    • Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska
    • Fizyki Technicznej, Informatyki i Matematyki Stosowanej (FTIMS)
    • Organizacji i Zarządzania
    • Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska (dawny Wydział Inżynierii Chemicznej)

    Jednostki międzywydziałowe

    • Kolegium Gospodarki Przestrzennej
    • Kolegium Logistyki
    • Kolegium Towaroznawstwa

    Jednostki pozawydziałowe

    • Centrum Kształcenia Międzynarodowego Politechniki Łódzkiej (znane także jako (ang.) International Faculty of Engineering) – rodzaj jednostki pozawydziałowej, której celem jest kształcenie studentów w języku obcym – zajęcia odbywają się w języku angielskim i francuskim, w ramach specjalności pewnych kierunków uczonych na innych wydziała
    • Information Technology – Fizyki Technicznej Informatyki i Matematyki Stosowanej;
    • Architecture Engineering – Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska;
    • Biomedical Engineering – Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki;
    • Mechanical Engineering and Applied Computer Science – Wydział Mechaniczny;
    • Telecommunications and Computer Science – Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki;
    • Computer Science – Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki;
    • Biotechnology – Biotechnologii i Nauk o Żywności;
    • Business and Technology – Organizacji i Zarządzania;
    • Science and Technology – Fizyki Technicznej Informatyki i Matematyki Stosowanej;
    • Gestion et technologie – studia w jęz. francuskim, Wydział Organizacji i Zarządzania;
  • Centrum Edukacji Ustawicznej Politechniki Łódzkiej – prowadzi kursy z zakresu BHP, ochrony środowiska, informatyki, języków obcych
  • Centrum Diagnostyki i Terapii Laserowej Politechniki Łódzkiej – prowadzi badania z zakresu zastosowania laserów w medycynie
  • Centrum Nauczania Matematyki i Fizyki
  • Biblioteka Główna Politechniki Łódzkiej
  • Uczelniana Sieć Komputerowa – która pełni też rolę głównego węzła miejskiej sieci LODMAN
  • Instytut Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej, od roku akademickiego 2008/09 działający na prawach wydziału
  • Centrum Językowe Politechniki Łódzkiej
  • Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej
  • Liceum Ogólnokształcące Politechniki Łódzkiej
  • Jednostki zamiejscowe

    • Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Bełchatowie
    • Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Politechniki Łódzkiej w Sieradzu – ośrodek powstał w roku 1998. Dysponuje 12 salami wyposażonymi w sprzęt do prowadzenia wykładów i ćwiczeń audytoryjnych oraz salą laboratoryjną, uruchomioną i wyposażoną dla kierunku Ochrona Środowiska. Obecnym dyrektorem Ośrodka jest dr hab. Stanisław Karski.
    • Oddział Zamiejscowy w Ostrowie Wielkopolskim

    Poczet rektorów

    1. Bohdan Stefanowski (1945–1948)
    2. Osman Achmatowicz (1948–1952)
    3. Bolesław Konorski (1952–1953)
    4. Mieczysław Klimek (1953–1962)
    5. Jerzy Werner (1962–1968)
    6. Mieczysław Serwiński (1968–1975)
    7. Edward Galas (1975–1981)
    8. Jerzy Kroh (1981–1987)
    9. Czesław Strumiłło (1987–1990)
    10. Jan Krysiński (1990–1996)
    11. Józef Mayer (1996–2002)
    12. Jan Krysiński (2002–2008)
    13. Stanisław Bielecki (od 2008)

    Repozytorium instytucjonalne

    Na Politechnice Łódzkiej znajduje się repozytorium instytucjonalne CYRENA. Jest to rozwinięcie skrótu, które oznacza Cyfrowe Repozytorium Nauki. Udostępnione w sieci od końca lutego 2010. Wykorzystuje oprogramowanie DSpace tak jak Massachusetts Institute of Technology i ponad kilkaset innych repozytoriów uczelni wyższych na świecie. Główne cele tego projektu to m.in. udostępnianie wyników badań w różnej postaci oraz archiwizacja szeroko pojętego dorobku naukowego macierzystej Uczelni – Politechniki Łódzkiej. Repozytorium ma charakter półotwarty, materiały w nim deponowane są dostępne zarówno dla wszystkich użytkowników Internetu w pełnym tekście, jak i z pewnymi ograniczeniami dostępu, przeglądania i ich pobierania

    Galeria

    Pl

    Politechnika Łódzka

    Mantra

    Mantra

    Hinduizm

    Najsławniejszą a najważniejszą w religii wedyjskiej jest mantra Om. Przykładową popularną mantrą do Śiwy jest mantra Om Namaha Śiwaja, a najpopularniejszą mantrą do żeńskiego bóstwa w hinduizmie jest mantra Gajatri. W tłumaczeniu z sanskrytu mantry brzmią mniej więcej t

    Praktyka

    W hinduizmie do powtarzania mantr ( dźapa ), służy 108-koralikowy sznur modlitewny zwany dźapamala.

    Podział

    Mantry w hinduizmie dzielą się na kilka podstawowych grup. Najważniejsze z nich

    • Guru mantra
    • Iszta mantra
    • Maha mantra
    • Bidźa mantra

    Asatoma

    Mantra pochodząca z Bryhadaranjakopaniszad (1.3.28) :

    असतोमा सद्गगमय।
    तमसोमा ज्योतिर् गमया।
    मृत्योर्मामृतं गमय॥

    asato mā sad gamaya
    tamaso mā jyotir gamaya
    mṛtyor mā amṛtam gamaya

    Mantra

    om śānti śānti śāntiḥ

    Mahawakja

    Mahawakja (dewanagari महावाक्य, trl. Mahāvākya) to nazwa dla jednej z grupy klasycznych mantr, których źródłem są teksty Upaniszad. Cztery najsławniejsze odpowiadają do czterech ksiąg Wed:

    1. प्रज्ञानं ब्रह्म Pradźnanam Brahma – "Consciousness is Brahman" ( Aitarejopaniszad 3.3 of the Rygweda )
    2. अयम् आत्मा ब्रह्म Ajam Atma Brahma – "This Self (Atman) is Brahman" ( Mandukjopaniszad 1.2 of the Atharwaweda )
    3. तत् त्वं असि Tat Twam Asi – "Thou art That" ( Ćhandogjopaniszad 6.8.7 of the Samaweda)
    4. अहं ब्रह्मास्मि Aham Brahmasmi – "I am Brahman" ( Brhadaranjakopaniszad 1.4.10 of the Jadźurweda )
    5. नेति नेति Neti neti
    6. यद् पिण्डे तद् ब्रह्माण्डे Jad Pinde Tad Brahmane
    • Wajdika śanti mantra

      Przykładowa mantra zakończona trzykrotnym śanti.

      ” om pūrnamadah pūrnamidam pūrnāt pūrnamudachyate|
      pūrnasya pūrnamādaya pūrnamevāvaśiṣyate|
      om śāntih śāntih śāntih | ”

      Śanti patha (śānti pāţha)

      asato mā sad gamaya|
      tamaso mā jyotir gamaya|
      mṛtyor māmṛtam gamaya ||
      sarveṣām svastir bhavatu|
      sarveṣām śānti bhavatu|
      sarveṣām pūrnam bhavatu|
      sarveṣām mangalam bhavatu||
      Lokāh samastāh sukhino bhavantu||
      om trayambabam yajāmahe sugandhim puṣţivardhanam|
      urvārukam iva bandhanāt mṛtyormukṣiya māmṛtāt||

      om śāntih śāntih śāntih |

      tvam eva mātā ća pitā tvameva|
      tvam eva bandhuśća sakhā tvameva||
      tvam eva vidyā dravinam tvameva|
      tvam eva sarvam mama devadeva||

      Pańća akszara

      Om namah śiwaja

      Buddyzm

      W

      buddyzmie tantrycznym, np. w Tybecie lub Japonii, mantra jest jedną z metod praktyki, prowadzącą do wyzwolenia i oświecenia. Mantra jest jednym z elementów praktyki na aspekt buddy (tyb. Jidam, indywidualna forma medytacyjna). Mantra, która brzmi często jako sanskrycko wymawiane zdanie, wiąże się zazwyczaj z recytacją tekstów religijnych zwanych z sanskrytu Sadhanami, które przekazywane są uczniowi przez wykwalifikowanego nauczyciela Wadżrajanylamę. Pozwolenie do praktyki nad tymi tekstami umożliwia przekaz zwany "lungiem", który obok przekazu mocy "wang" oraz wyjaśnień "tri" jest niezbędny do pełnego kultywowania i skuteczności tantry związanej z określonym aspektem buddy. Przykładem jest niezwykle popularna w Tybecie i Bhutanie mantra "Om Mani Peme Hung" związana z Avalokiteswarą (tyb. Czenrezig) co rozwija w praktykującym współczucie i miłość Bodhiczitta do wszystkich istot.

      Stosowanie mantry polega na wielokrotnym recytowaniu, śpiewaniu, szeptaniu lub powtarzaniu w myśli. Niektóre praktyki religijne wymagają powtórzenia mantry określoną ilość razy (na przykład 111 111 razy w praktyce nyndro). Do liczenia używa się zazwyczaj mali złożonej z 27 lub 108 koralików. Jednak najpełniejsze zrozumienie i skuteczność tych praktyk związane jest bezpośrednio z fazą Dzogrim tantr Jogi Najwyższej.

      W buddyzmie tybetańskim powszechne jest używanie młynków modlitewnych, na których wypisana jest treść mantry. Wielokrotne obrócenie młynka uważane jest za równoważne wypowiadaniu mantry na głos. Równie często treść mantry wypisuje się na chorągiewkach modlitewnych i skałach. Buddyści są zdania, że wibracja mantry słyszana przez inne istoty lub niesiona przez wiatr może przynieść wiele pożytku innym.

    Mantra

    Toledo

    Toledo
  • Toledo – gród w Brazylii, w stanie Paraná
  • Toledo – gród w Hiszpanii
  • Toledo – gród na Filipinach
  • Toledo – gród w Urugwaju, w departamencie Canelones
  • Toledo – zespół muzyczny
  • miejscowości w Obok
    • Toledo – gród w stanie Iowa, w hrabstwie Tama
    • Toledo – gród w stanie Ohio, w hrabstwie Lucas
    • Toledo – osada w stanie Illinois, w hrabstwie Cumberland
    • Toledo
    • Toledo – gród w stanie Oregon, w hrabstwie Lincoln
    • Toledo – gród w stanie Waszyngton, w hrabstwie Lewis
      • prowincja Toledo – teren w Hiszpanii
      • dystrykt Toledo – dzielnica w Belize
      • Braian Toledo – lekkoatleta argentyński, oszczepnik
      • SEAT Toledo – renoma samochodu osobowego
      • Francisco de Toledo – wicekról Peru
      • "Toledo" – nieistniejące poprzednio ciemnica w Warszawie
      • gminy w Obok
      • gmina Toledo (ang. Toledo Township) – wspólnota w stanie Iowa, w hrabstwie Tama
      • gmina Toledo (ang. Toledo Township) – wspólnota w stanie Kansas, w hrabstwie Chase
      Toledo

      Akcydens (poligrafia)

      Akcydens, druk akcydensowy (spośród łac. accidens, tzn. garść przypadkowego) – wyrób poligraficzny niebędący ani książką, ani czasopismem, ani podobnie zadrukowanym opakowaniem. Zasadniczo jest to wyrób jednoarkuszowy, który może być w postaci jednej kartki, lub nierozciętej składki.

      Akcydensy to samoistne druki o charakterze użytkowym lub okolicznościowym. Zaliczyć do nich można praktycznie wszystkie pozostałe druki, począwszy od znaczka pocztowego czy wizytówki, aż po plakat.

      Podział akcydensów

      • akcydensy informacyjnedruki służące do przekazywania informacji – np. afisze, cenniki, kalendarze, katalogi, obwieszczenia, plakaty, programy, prospekty, rozkłady jazdy, ulotki, wizytówki
      • akcydensy manipulacyjne – druki przeznaczone do wypełniania lub wykorzystania w czynnościach urzędowych, handlowych itp., np. blankiety, bilety, banknoty, formularze, kwestionariusze, legitymacje, mandaty, świadectwa, znaczki pocztowe i skarbowe, zaświadczenia; wszelkiego rodzaju oficjalne dokumenty jak i papiery wartościowe
      • akcydensy opakowaniowe – np. etykiety, metki, obwoluty, banderole
      • akcydensy przemysłowe – np. kalkomania
      • akcydensy wydawnicze – np. mapy, nuty

      Potocznie akcydensami nazywane są wszystkie drobne wyroby poligraficzne, nie tylko jednokartkowe, ale także te o niewielkiej liczbie kartek.

      Orientacja seksualna

      Orientacja seksualna

      Rozbieżności w definicjach orientacji seksualnej są przyczyną zamieszania pojęciowego. Różnice w definiowaniu a pomiarze sięgają lat 60. XIX wieku, gdy naukowcy po cios pierwotny szerzej zainteresowali się orientacjami seksualnymi.

      Wyróżnia się 3 orientacje seksual

      1. heteroseksualizm – chęć aż do osób przeciwnej płci.
      2. homoseksualizm – chęć aż do osób tej samej płci.
      3. biseksualizm – chęć aż do osób obu płci.

      Demografia

      Australia

      2001–2002

      Australijskie badanie 10 173 mężczyzn i 9 134 kobiet w wieku od 16 do 59 lat pokazało, że 97,4% mężczyzn i 97,7% kobiet deklarowało się jako osoby heteroseksualne, 1,6% mężczyzn i 0.8% kobiet jako osoby homoseksualne, 0,9% mężczyzn i 1,4% kobiet jako osoby biseksualne. 91,4% mężczyzn i 84,4% kobiet miało wyłącznie heteroseksualny pociąg i heteroseksualne doświadczenie. Częściowy pociąg do osób tej samej płci i homoseksualne doświadczenie miało 8,6% mężczyzn i 15,1% kobiet.

      2005–2006

      Z Australian Longitudinal Study of Health and Relationships na próbie 8 205 osób w wieku powyżej 16 lat wynika, że 98% kobiet i 97,7% mężczyzn miało orientację heteroseksualną, 0.6% kobiet i 1% mężczyzn homoseksualną, a 1,2% kobiet i mężczyzn biseksualną. Pociąg do osób tej samej płci odczuwało 0,2% kobiet i 0,6% mężczyzn, a do obu płci 8,8% kobiet i 3,3% mężczyzn. Doświadczenie homoseksualne miało 7% kobiet i 6% mężczyzn.

      Kanada

      2003

      Canadian Community Health Survey na próbie ponad 135 000 Kanadyjczyków wykazało, że wśród osób dorosłych 1% z nich deklarowało orientację homoseksualną (1,3% mężczyzn i 0,7% kobiet), a 0,7% biseksualną (0,6% mężczyzn i 0,9% kobiet).

      2005

      Z Canadian Community Health Survey wynika, że 1,1% dorosłych miało orientację homoseksualną, a 0,8% biseksualną.

      Norwegia

      2008

      Z Survey of Living Conditions na próbie 6 465 Norwegów w wieku powyżej 16 lat wynika, że 98,9% mężczyzn i 98,3% kobiet określiło siebie jako osoby heteroseksualne, 0,6% mężczyzn i 0,7% kobiet jako osoby homoseksualne, 0,2% mężczyzn i 0,8% kobiet jako osoby biseksualne, a 0,3% mężczyzn i 0,2% kobiet było niepewnych swojej orientacji seksualnej. 97,8% mężczyzn i 95,9% kobiet czuło pociąg wyłącznie do osób płci przeciwnej, 0,8% kobiet i mężczyzn miało pociąg wyłącznie do osób tej samej płci, 0,7% mężczyzn i 1,4% kobiet odczuwało pociąg do obu płci, a 0,7% mężczyzn i 2% kobiet nie odczuwało żadnego pociągu.

      Nowa Zelandia

      2003–2004

      New Zealand Mental Health Survey na próbie 12 992 Nowozelandczyków w wieku powyżej 16 lat wykazało, że 98% osób deklarowało orientację heteroseksualną, 0,8% homoseksualną, 0,6% biseksualną, 0,3% jakąś inną, a 0,1% było niepewnych swojej orientacji seksualnej. 3,2% osób odpowiedziało, że miało tylko doświadczenie seksualne z osobą tej samej płci, a 1,9% miało zarówno doświadczenie homoseksualne, jak i było w związku z osobą tej samej płci.

      Szwajcaria

      1995–1996

      Z badania przeprowadzonego na grupie 4 283 młodych Szwajcarów w wieku od 16 do 20 lat wynika, że 95% dziewczyn i 96,5% chłopców określiło siebie jako osoby głównie heteroseksualne, 1,4% dziewczyn i 1,7% chłopców jako osoby głównie homoseksualne lub biseksualne, a 3,6% dziewczyn i 2,1% chłopców było niepewnych swojej orientacji seksualnej. 2% dziewczyn i 2,9% chłopców odczuwało pociąg do swojej płci, 0,4% dziewczyn i 0,5% chłopców miało homoseksualne fantazje, 0,3% dziewczyn i 0,5% chłopców miało związek homoseksualny. A 1,5% dziewczyn i 2,5% chłopców miało kontakt seksualny z osobą tej samej płci.

      USA

      1986–1987

      Badanie na grupie 34 706 amerykańskich uczniów w wieku od 12 do 18 lat wykazało, że ogólnie 10,7% z nich było niepewnych swojej orientacji seksualnej, 88.2% określiło się jako osoby głównie (najbardziej lub całkowicie) heteroseksualne, 0,7% jako osoby biseksualne, a 0,4% jako osoby głównie homoseksualne. Jeśli wykluczyć uczniów, którzy byli niepewni swojej orientacji seksualnej, to 98,7% nastolatków określiło się jako osoby głównie heteroseksualne, 0,9% jako osoby biseksualne i 0,4% jako osoby głównie homoseksualne. Ogólnie 4,5% nastolatków doświadczyło głównie pociągu do własnej płci, a w przypadku 18-latków – 6,4% z nich. Homoseksualne fantazje miało 2,6% uczniów, 1% z nich wykazało zachowania homoseksualne, a 0,4% miało związek homoseksualny. 25,9% dwunastolatków miało wątpliwości co do swojej orientacji seksualnej, dla 13-latków ta liczba wyniosła 17,4%, dla kolejnych roczników następują
      1990

      Badanie 663 dorosłych mężczyzn wykazało, że 3,7% z nich miało orientację homo- lub biseksualną.

      1992

      National Health and Social Life Survey na próbie 3 432 dorosłych Amerykanów wykazało, że 96,9% mężczyzn i 98,6% kobiet deklarowało się jako osoby heteroseksualne, 2% mężczyzn i 0,9% kobiet jako osoby homoseksualne, 0,8% mężczyzn i 0,5% kobiet jako osoby biseksualne. Pociąg wyłącznie do osób płci przeciwnej odczuwało 93,8% mężczyzn i 95,6% kobiet, pociąg najczęściej do osób płci przeciwnej czuło 2,6% mężczyzn i 2,7% kobiet, 0,6% mężczyzn i 0,8% kobiet miało pociąg do obu płci. Pociąg najczęściej do osób tej samej płci odczuwało 0,7% mężczyzn i 0,6% kobiet, a pociąg wyłącznie do osób tej samej płci miało 2,4% mężczyzn i 0,3% kobiet. Co najmniej jeden kontakt homoseksualny miało 9% mężczyzn i 4% kobiet.

      2001–2006

      Badanie w stanie Massachusetts pokazało, że 97,1% dorosłych deklarowało się jako osoby heteroseksualne, 1,9% jako osoby homoseksualne i 1% jako osoby biseksualne.

      2004–2005

      National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions na próbie 34 653 dorosłych Amerykanów pokazało, że 98% kobiet i 98,1% mężczyzn deklarowało się jako osoby heteroseksualne, 1,1% mężczyzn i 0,7% kobiet jako osoby homoseksualne, 0,4% mężczyzn i 0,8% kobiet jako osoby biseksualne, a 0,4% mężczyzn i 0,5% kobiet było niepewnych swojej orientacji seksualnej. Około 6% Amerykanów w różnym stopniu odczuwało pociąg do osób ich własnej płci, a 4% miało co najmniej jeden kontakt homoseksualny.

      2006–2008

      National Survey of Family Growth, w którym udział wzięło kilka tysięcy osób w wieku od 18 do 44 lat wykazało, że 93,7% kobiet i 95,7% mężczyzn deklarowało orientację heteroseksualną, 1,1% kobiet i 1,7% mężczyzn homoseksualną, 3,5% kobiet i 1,1% mężczyzn biseksualną, 0,6% kobiet i 0,2% mężczyzn jakąś inną, 1,1% kobiet i 1,3% mężczyzn żadną. 83,3% kobiet i 93,5% mężczyzn miało pociąg wyłącznie do osób płci przeciwnej, 11,9% kobiet i 3,7% mężczyzn czuło pociąg najczęściej do osób płci przeciwnej, 2,8% kobiet i 0,5% mężczyzn odczuwało pociąg w równym stopniu do osób obu płci, 0,6% kobiet i 0,7% mężczyzn czuło pociąg najczęściej do osób tej samej płci, 0,8% kobiet i 1,2% mężczyzn miało pociąg wyłącznie do osób tej samej płci, a 0,7% kobiet i 0,4% mężczyzn było niepewnych swojego pociągu.

      2008

      General Social Survey pokazało, że 1,7% dorosłych miało orientację homoseksualną, a 1,1% biseksualną.

      Orientacja seksualna
      Orientacja seksualna

      2009

      Z California Health Interview Survey wynika, że 1,8% dorosłych określiło się jako osoby homoseksualne, a 1,4% jako osoby biseksualne.

      National Survey of Sexual Health and Behavior wykazało, że 2,5% osób dorosłych deklarowało orientację homoseksualną, a 3,1% biseksualną.

      2011

      Williams Institute oszacował populację homoseksualną na 1,7%, a biseksualną na 1,8%.

      Wielka Brytania

      2009–2010

      Integrated Household Survey na próbie ponad 200 tysięcy Brytyjczyków w wieku powyżej 16 lat, którym zadano pytanie o orientację seksualną pokazało, że 94,2% miało orientację heteroseksualną (94% mężczyzn i 94,5% kobiet), 0,9% homoseksualną (1,3% mężczyzn i 0,6% kobiet), a 0,5% biseksualną (0,3% mężczyzn i 0,6% kobiet).

      2010–2011

      Integrated Household Survey na próbie ponad 200 tysięcy Brytyjczyków w wieku powyżej 16 lat, którym zadano pytanie o orientację seksualną pokazało, że 94% miało orientację heteroseksualną (93,6% mężczyzn i 94,3% kobiet), 1% homoseksualną (1,3% mężczyzn i 0,6% kobiet,) a 0,5% biseksualną (0,4% mężczyzn i 0,6% kobiet).

      Przyczyny rozwoju

      Oświadczenie Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego z 2008 ro

      Orientacja seksualna a kwestia wyboru

      Z badania 190 lesbijek z 1987 roku wynika, że około 63% z nich stwierdziło, że są lesbijkami, dlatego, że preferują kobiety seksualnie, emocjonalnie, intelektualnie i w związkach oraz dlatego, że doświadczają spełnienia z kobietami. 20% lesbijek odpowiedziało, że są homoseksualne, bo nie miało innej możliwości i uważa, że ich homoseksualizm nie jest kwestią wyboru. A 11% stwierdziło, że nie wie, dlaczego są lesbijkami.

      Badanie z 1996 na próbie 72 osób homoseksualnych wykazało, że 15% gejów i 10% lesbijek odpowiedziało, że nie miało żadnego wyboru, co do ich orientacji seksualnej, 67% gejów i 59% lesbijek odpowiedziało, że miało częściowy wybór, co do ich orientacji seksualnej, a 18% gejów i 31% lesbijek odpowiedziało, że miało pełen wybór, co do ich orientacji seksualnej.

      W 1997 roku na łamach czasopisma "Psychology of Women Quarterly" zostało opublikowano badanie 90 kobiet, z którego wynika, że 58% kobiet w związkach lesbijskich i 1/3 kobiet w związkach heteroseksualnych wybrała sobie orientację seksualną.

      Z badań z l

      Trwałość i zmiana orientacji seksualnej

      W 2012 roku na łamach "Archives of Sexual Behavior" zostało opublikowane badanie dotyczące trwałości i zmiany orientacji seksualnej na przestrzeni 10 lat. W próbie 2 560 osób kobiety stanowiły 54%, średnia wieku badanych wynosiła około 47 lat, 97,42% badanych zadeklarowało początkowo orientację heteroseksualną, 1,25% homoseksualną i 1,33% biseksualną. Po 10 latach 2,15% z 2 560 uczestników badania odpowiedziało, że zmieniło orientację seksualną. Zmiana nastąpiła u:

      • 1,36% heteroseksualnych kobiet,
      • 63,63% homoseksualnych kobiet,
      • 64,71% biseksualnych kobiet,
      • 0,78% heteroseksualnych mężczyzn,
      • 9,52% homoseksualnych mężczyzn,
      • 47,06% biseksualnych mężczyzn.

      Heteroseksualizm okazał się najbardziej trwałą orientacją seksualną zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Kobiecy homoseksualizm okazał się nietrwały, a męski trwały. Natomiast najmniej trwały u obu płci okazał się biseksualizm.

      Orientacja seksualna
      Orientacja seksualna
      Orientacja seksualna

      Indologia

      Pierwszym Europejczykiem badającym dawną literaturę Indii (literatura sanskrycka) był Anglik Charles Wilkins, który w 1785 roku przetłumaczył Bhagawadgitę (Pieśń Pana) na język angielski. W Anglii wybitnymi indologami w XIX wieku byli William Jones i Henry Thomas Colebrooke.

      W Niemczech badaniami nad kulturą i językiem Indii zajmowali się w XIX wieku m.in. August Wilhelm Schlegel (1767-1845), jego brat Fryderyk Schlegel (1772-1829), Franz Bopp, Wilhelm von Humboldt, Friedrich Rückert i Max Müller.

      Francuz Abraham Hyacinthe Anquetil-Duperron przełożył wybór upaniszad z języka perskiego na łacinę w pracy Oupnek’hat, opublikowanej w latach 1801-1802.

      Polscy indolodzy

      • Jan Hanusz
      • Andrzej Gawroński
      • Helena Willman-Grabowska
      • Stanisław Franciszek Michalski
      • Stanisław Schayer
      • Arnold Kunst
      • Maryla Falk
      • Stefan Stasiak
      • Constantin Régamey
      • Ludwik Skurzak
      • Ludwik Sternbach
      • Jerzy Otrębski
      • Antoni Kałuski
      • Tadeusz Pobożniak
      • Eugeniusz Słuszkiewicz
      • Grażyna Spychalska
      • Franciszek Tokarz
      • Leon Cyboran
      • Jan Kieniewicz
      • Joanna Sachse
      • Maria Krzysztof Byrski
      • Marek Mejor
      • Danuta Stasik

      Do indologów niektórzy zaliczają też parafrazujących z sanskrytu poetów, jak Antoni Lange, czy popularyzatorów, jak Wanda Dynowska.

      Númenor

      Númenor

      Númenor (qya. Númenórë, podobnie jak Andor, qya. Obręb Daru) – fikcyjna ostrów (a kraina istniejące w jej granicach) ze stworzonej na mocy J. R. R. Tolkiena mitologii Śródziemia, tolkienowski odpowiednik mitu o Atlantydzie.

      Wyspa ta została stworzona przez Valarów na początku Drugiej Ery, jako dar dla Edainów (nazywanych odtąd Dúnedainami), Królami wśród Ludzi, którzy pozostali wierni Valarom i elfom podczas Wojen o Beleriand.

      Była umiejscowiona na Belegaerze, bliżej Amanu, niż Śródziemia. Miała kształt pięcioramiennej gwiazdy z pięcioma półwyspami i zatokami pomiędzy nimi.

      Historia

      Mieszkańcy Númenoru byli żeglarzami. Często wypływali do Śródziemia, a także wypływali dalej na wschód, opływając południowe brzegi Śródziemia, na Zewnętrzne Morza. Odkryli Ciemny Kraj (Kraj Południowy), dopłynęli do Północnych Ciemności, do Południowych Ciemności, a także do Bram Poranka na najdalszym wschodzie. W późniejszych czasach zakładali też kolonie, miasta i osady. Znane miasta númenorejskie w Śródziemiu

      Valarowie zabronili Númenorejczykom pływać w kierunku zachodnim dalej niż na tę odległość, z której mogli dostrzec brzegi Númenoru. Po pewnym czasie Dúnedainowie zaczęli narzekać na Przywilej Człowieka i na Zakaz Valarów. Za panowania Tar-Ancalimona doszło do podziału na Wiernych, którzy pozostali lojalni Valarom, i Ludzi Króla. Númenorejczycy zaczęli zakładać kolonie na brzegach Śródziemia i porzucili sindarin na rzecz ojczystego adûnaickiego.

      Pod koniec Drugiej Ery król Ar-Pharazôn pokonał w wojnie Saurona. Wkrótce jednak Sauron omamił króla i przekonał go, by ten popłynął wraz ze swą flotą do Amanu, co rzekomo dać mu miało nieśmiertelność. W roku 3319 Drugiej Ery Ar-Pharazôn na czele Wielkiej Armady postawił stopę w Amanie. W rezultacie Valarowie odwołali się do Eru Ilúvatara i cały świat się odmienił. Númenor został zatopiony, flota króla zniszczona, a dotychczas płaski świat został zamieniony przez Eru w kulę. Aman został przeniesiony poza kręgi świata.

      Zanim to nastąpiło, Elendil, przywódca Wiernych, wraz ze swymi synami Isildurem i Anárionem poprowadził swych ludzi na wschód, do Śródziemia, gdzie założyli królestwa Arnoru i Gondoru.

      Númenorejczycy będący po stronie króla, znajdujący się w czasie zatopienia Númenoru w Umbarze i innych koloniach w Haradzie, nazwani zostali Czarnymi Númenorejczykami.

      Po zagładzie Númenoru kraina ta została nazwana Atalantë (qya. zatopiona). Wielu ludzi w późniejszych czasach próbowało szukać tej krainy, lecz przemierzając morza na zachód, po pewnym czasie znajdowali się w tym samym miejscu z którego wyruszyli.

      Geografia

      Forostar

      Górzysty północny półwysep wyspy. Na samym jego krańcu znajdował się Przylądek Północny. W górach tej krainy wznosiła się Wieża na Sorontil. W południowo-zachodniej części kraju leżało miasto Ondosto, które znajdowało się na trakcie od Rómenny do Andúnië.

      Andustar

      Północno-zachodni półwysep Númenoru. Północną część zajmowały góry, na zachodzie znajdowała się Zatoka Andúnië oraz port Andúnië – początkowo największe miasto wyspy. W górach stała Wieża na Oromet. W południowej części tej krainy, przy ujściu rzeki Nundunië znajdowało się miasto Eldalondë (nad zatoką Eldanna) dokąd przypływali z Amanu elfowie.

      Andúnië

      Wspomniane jest w Dodatkach do trzeciego tomu Władcy Pierścieni. Informacje na jego temat znajdują się w Silmarillionie oraz w Niedokończonych opowieściach.

      Andúnië było portowym miastem w Númenorze. Położone było tuż nad wodami Zatoki Andúnië.

      Założone zostało około 32 roku Drugiej EryWszystkie daty podane

      Nazwa Andúnië pochodzi z quenyi i znaczy w tej mowie Zachód SłońcaTłumaczenie nazwy podano

      Hyarnustar

      Południowo-zachodni półwysep wyspy. Na jego krańcu wznosiły się wzgórza. Na wschodzie graniczy z Hyarrostarem na Siril – największej rzece Númenoru.

      Hyarrostar

      Południowo-wschodni półwysep wyspy. Kraj ten był równinny i silnie zalesiony. Największym miastem było znajdujące się w bagnistej delcie Siril – rybackie Nindamos.

      Orostar

      Północno-wschodni półwysep wyspy. Północną jego część zajmowały wzgórza.

      Mittalmar

      Centralna kraina Númenoru. W jej środku wznosiła się na wysokość 14 tysięcy stóp góra Meneltarma. U podnóża góry wznosiła się stolica kraju, Armenelos. Na wschodzie leżał port Rómenna nad zatoką o tej samej nazwie. Z Rómmenny biegł trakt przez Armenelos w kierunku Andúnië. Na zachodzie nieopodal ujścia rzeki Nundunië, znajdowało się jezioro Nesinen.

      Númenor

      Armenelos

      Informacje na jego temat znajdują się w Silmarillionie i Niedokończonych opowieściach.

      Było to miasto w Númenorze, założone przez Elrosa Tar-Minyatura w 32 roku Drugiej Ery. Od początku pełniło funkcję siedziby królewskiej i stolicy państwa. Położone było na wzgórzu, w odległości kilkunastu mil na południowy wschód od góry Meneltarmy. Elros wzniósł tam wieżę i fortecę, a z biegiem lat powstawały kolejne budowle. Od czasów króla Ar-Gimilzôra Armenelos stało się najludniejszym miastem Númenoru (wcześniej dystansowało je pod tym względem Andúnië). Szczyt splendoru i potęgi stolica osiągnęła za rządów Ar-Pharazôna. Gdy Sauron zyskał na monarchę i większość Dúnedainów wpływ (lata 3265–3319), wzniesiono w centrum miasta wielką świątynię, gdzie oddawano część Melkorowi.

      Nazwa Armenelos pochodzi z quenyi i znaczy w tej mowie Królewsko-niebiańska twierdza. Stolicę zwano również Miastem Królów i Złotym Armenelos.

      Meneltarma

      Meneltarma (qya. Kolumna Niebios) odznaczała się rozległym płaskim wierzchołkiem, na który można było wejść ścieżką wijącą się wokół góry. Od jej podnóży odchodziło pięć długich grzbietów, zwanych Tarmasundar – korzeniami kolumny.

      Była świętą górą poświęconą Eru Ilúvatarowi i jedynym świętym miejscem Númenoru, zanim pod koniec istnienia wyspy Sauron nie doprowadził do zbudowania świątyni Morgotha.

      Zanim do tego doszło, trzy razy w roku król Númenoru odprawiał tam modły ku czci Eru. Wtedy to w święta Erukyermë, Erulaitalë i Eruhantalë na wierzchołku góry gromadzili się jego poddani i słuchali w milczeniu modlitwy. Były to jedyne wydarzenia, kiedy ktokolwiek tam przemawiał.

      Jedynymi mieszkańcami wierzchołka góry były trzy wielkie orły, zwane Świadkami Manwego. Podczas świąt wznosiły się one ponad zgromadzonymi tam tłumami.

      Z południowych podnóży podnóży Meneltarmy wypływała Siril, najdłuższa rzeka Númenoru. W tamtym rejonie znajdowała się także dolina Norinan, gdzie byli chowani władcy wyspy.

      Meneltarma została zatopiona razem z wyspą, gdy doszło do Przemiany Świata, lecz podobno wierzchołek góry wynurzył się później z oceanu.

      Nazwa

      Przez Valarów została ona nazwana Andorem (qya. Krainą Daru). Ludzie nazwali ją Elenną (qya. W stronę gwiazd). Nazwa ta wzięła się stąd, że to właśnie gwiazdy (wśród których świecił Silmaril) służyły Edainom za przewodników w podróży ze Śródziemia przez Belegaer.

      Númenor

      Gatunek wskaźnikowy

      Cechy dobrego bioindykatora

      • Ściśle określone występowanie

      Dobre bioindykatory powinny określać względnie wąskim zakresami tolerancji ekologicznej (walencja ekologiczna), najlepsze są gatunki stenotopowe, wyspecjalizowane.

      • Długi cykl życiowy

      Lepszymi bioindykatorami są gatunki czasochłonnie przebywające w badanym środowisku w stanie aktywnym. Gorszymi bioindykatorami np. stanu rzek są amfibiotyczne owady, które w środowisku wodnym przebywają ledwie nieco tygodni, i resztę czasu spędzają abstrahując od zbiornikiem wodnym.

      • Szerokie zasięgi geograficzne

      Gatunki o dużych areałach rozmieszczenia geograficznego mogą egzystować wykorzystywane w wielu krajach, ergo kategoria być może egzystować wykorzystany w miarę powszechnie.

      • Duża liczebność występowania

      Duża ilość umożliwia łatwe odnalezienie gatunku w środowisku – gatunki rzadkie wymagają pobrania dużej liczby prób, co jest pracochłonne dodatkowo kosztowne.

      • Łatwość oznaczania

      Ledwie gatunki, które bez trudności jest dozwolone nalepić etykietę (poznać, poznać), nadają się na wskaźniki.